برنامۀ درسی پنهان و مسئولیت‌گریزی دانشجویان؛ واکاوی عوامل و اولویت‌ها

هدف: تحقیق حاضر با هدف شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر در مسئولیت‌گریزی دانشجویان با رویکردی به عملکرد کارکنان، مدیران و استادان به عنوان برنامه‌های درسی پنهان از دیدگاه دانشجویان انجام گرفت. روش: روش تحقیق از نظر اهداف، کاربردی و به لحاظ شیوۀ جمع‌آوری اطلاعات توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعۀ آماری کل دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم در نیمسال اول سال تحصیلی 93-92 و نمونۀ آماری شامل تعداد 320 نفر از آنان بودند که بر اساس جدول برآورد حجم نمونه از روی حجم جامعۀ مورگان وکرجسی به شیوۀ تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامۀ محقق‌ساخته حاوی تعداد30 مؤلفۀ بسته‌پاسخ در طیف پنج درجه‌ای لیکرت با پایایی 86/0 مطابق آلفای کرانباخ و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها علاوه بر روشهای آمار توصیفی از آزمون استنباطی T تک گروهی استفاده شده است. یافته‌ها: نتایج نشان داد احساس نوعی خویشاوندنوازی و تبعیض، تعارض در گفتار و کردار کارکنان و مدیران، تأکید بر ارائۀ اطلاعات به جای فعالیت یادگیرنده(دانشجو) در نظام آموزشی، ضعف الگوهای علمی و مدیریتی در دانشگاه، غالب بودن فرهنگ تلاش برای رفع مشکلات فردی به جای گروهی، وفادار نبودن کارکنان و مسئولان به قول و قرارها، فردی بودن نحوۀ تصمیم‌گیری مدیران، به ترتیب از اولویت‌دارترین عوامل مؤثر در مسئولیت‌گریزی شناخته شدند. نتیجه‌گیری: مسئولیت‌پذیری یا مسئولیت‌گریزی محصول نحوۀ عملکرد، رفتار و کردار کارکنان، استادان و مدیران دانشگاه به عنوان برنامۀ درسی پنهان است.